23/04/2025
Uwłaszczenie nieruchomości – wprowadzenie
Uwłaszczenie nieruchomości to instytucja prawna, która pozwala osobie użytkującej grunt stać się jego właścicielem. Choć obecnie rzadko stosowana, wciąż może być podstawą do uregulowania własności, zwłaszcza w przypadku gospodarstw rolnych. W artykule wyjaśniamy, na czym polega uwłaszczenie, jakie są jego przesłanki oraz jak wygląda procedura.
Podstawa prawna uwłaszczenia
Uwłaszczenie regulowała Ustawa z dnia 26 października 1971 roku o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych. Choć ustawa ta została uchylona w 1982 roku, wciąż może być podstawą do uwłaszczenia, jeśli spełnione są określone w niej warunki.
Czym jest uwłaszczenie nieruchomości?
Uwłaszczenie to nadanie osobie posiadającej grunt prawa własności do niego. Dotyczyło głównie gospodarstw rolnych i miało na celu uporządkowanie ich sytuacji prawnej. Aby do niego doszło, musiały zostać spełnione określone przesłanki.
Przesłanki uwłaszczenia
Zgodnie z ustawą, uwłaszczenie mogło dotyczyć nieruchomości:
- wchodzących w skład gospodarstw rolnych,
- znajdujących się w samoistnym posiadaniu rolników w dniu 4 listopada 1971 roku.
Należało również wykazać, że posiadanie rozpoczęto na podstawie umowy (np. sprzedaży, darowizny) lub trwało nieprzerwanie przez 5 lat (w dobrej wierze) lub 10 lat (w złej wierze).
Przykłady uwłaszczenia
Przykład 1: Pan Marian nabył grunt na podstawie pisemnej umowy sprzedaży, ale bez aktu notarialnego. Dzięki ustawie mógł zalegalizować swoją własność.
Przykład 2: Pani Janina użytkowała grunt po zmarłej sąsiadce przez ponad 10 lat. Ponieważ nie było spadkobierców, mogła ubiegać się o uwłaszczenie.
Procedura uwłaszczeniowa
Wniosek o uwłaszczenie składa się do sądu rejonowego właściwego ze względu na położenie nieruchomości. Do wniosku należy dołączyć:
- dokumenty potwierdzające posiadanie (np. umowy),
- wypis z rejestru gruntów,
- wyrys z mapy ewidencyjnej.
W postępowaniu mogą być przesłuchiwani świadkowie, a samo rozstrzygnięcie nie podlega opłacie.
Uwłaszczenie a zasiedzenie
Choć obie instytucje prowadzą do nabycia własności, różnią się m.in.:
| Kryterium | Uwłaszczenie | Zasiedzenie |
|---|---|---|
| Podmiot | Tylko rolnicy | Każda osoba fizyczna lub prawna |
| Przedmiot | Gospodarstwa rolne | Dowolne nieruchomości |
| Okres posiadania | 5 lub 10 lat | 20 lub 30 lat |
Czy uwłaszczenie jest jeszcze aktualne?
Choć obecnie rzadko stosowane, uwłaszczenie wciąż może być podstawą do uregulowania własności. Jednak ze względu na upływ czasu i brak świadków, procedura ta stopniowo wychodzi z użycia.
Podsumowanie
Uwłaszczenie to instytucja prawna, która pozwalała rolnikom na nabycie własności użytkowanych gruntów. Choć dziś rzadko stosowana, wciąż może być użyteczna w niektórych przypadkach. Warto pamiętać, że różni się od zasiedzenia i wymaga spełnienia określonych warunków.
Zainteresował Cię artykuł Uwłaszczenie nieruchomości – co to jest i jak przebiega?? Zajrzyj też do kategorii Nieruchomości, znajdziesz tam więcej podobnych treści!